Lato

Jak rozpoznać i zapobiec udarowi słonecznemu? Objawy i pierwsza pomoc

Lato
14/7/2024
8 minut czytania
lek. Mateusz Raniewicz

Lato to czas wakacji, relaksu i aktywności na świeżym powietrzu. Jednak długie przebywanie na słońcu może być niebezpieczne dla naszego zdrowia. W tym artykule przybliżymy temat udaru słonecznego – wyjaśnimy, czym jest, jak go rozpoznać i co zrobić w razie jego wystąpienia. Przypominamy, że nasza przychodnia jest dostępna online każdego dnia, także w weekendy. Jeśli cokolwiek Was niepokoi w Waszym zdrowiu, zachęcamy do konsultacji z naszymi specjalistami.

Co to jest udar słoneczny?

Udar cieplny, inaczej nazywany słonecznym jest patologicznym stanem wynikający z nadmiernego przegrzania organizmu (hipertermii). Spowodowany jest najczęściej bezpośrednim nagrzaniem głowy i karku, czego skutkiem jest przekrwienie elementów centralnego układu nerwowego (CUN) tzn. mózgu oraz opon mózgowo-rdzeniowych okrywających mózgowie.

Występuje także inny rodzaj udaru cieplnego, wynika on z przegrzania organizmu na skutek nadmiernej produkcji ciepła wynikającej z wysiłku fizycznego (hipertermia wysiłkowa). Najczęściej dotyka on osoby młode, wykonujące intensywny wysiłek w wysokich temperaturach otoczenia. Hipertermia wysiłkowa może być równie niebezpieczna co udar wynikający z przegrzania słonecznego.

Objawy udaru słonecznego

Do najczęstszych objawów zaliczamy:

  1. Kurczę cieplne - są to bolesne skurcze mięśni kończyn, brzucha i pleców, występujące często jako pierwszy objaw.
  2. Osłabienie, zawroty głowy, zimna i blada skóra.
  3. Nudności wymioty.
  4. Splątanie, majaczenie.
  5. Drgawki.

Nie poddany szybkiemu leczeniu udar cieplny może powodować: śpiączkę, ostrą niewydolność oddechową, wątroby i nerek, encefalopatię (objawy neurologiczne występujące na skutek uszkodzenia wątroby) a nawet śmierć.

Jak rozwija się udar słoneczny?

Na skutek działania wysokich temperatur organizm za pomocą mechanizmów termoregulacji nie jest w stanie odprowadzić wystarczającej ilości ciepła, co skutkuje wzrostem temperatury wewnątrz ciała. Gdy osiągnie ona ponad 40 °C w całym organizmie dochodzi do nieodwracalnych zmian na poziomie komórek budujących nasz organizm. Rozpoczyna się denaturacja białek oraz uszkodzenie błon komórkowych, czego skutkiem są patologiczne objawy w całym ciele.

Stres cieplny

To najłagodniejsza forma przegrzania. Objawia się silnym zmęczeniem, mimo że temperatura ciała pozostaje w normie. W takiej sytuacji należy szybko schronić się w chłodne miejsce i nawodnić.

Wyczerpanie cieplne

Objawia się lekkim odwodnieniem, obfitym poceniem i wzrostem temperatury ciała do 38-40 stopni Celsjusza. Inne objawy to silne pragnienie, nudności, wymioty, ból głowy, uczucie słabości, a nawet omdlenia. Jest to szczególnie niebezpieczne dla dzieci, które mogą być pozostawione w zamkniętych samochodach.

Udar cieplny

Najgroźniejszy etap przegrzania. Objawia się poważnymi problemami neurologicznymi, takimi jak zawroty głowy, splątanie, majaczenie, utrata przytomności, a nawet wstrząs. Temperatura ciała przekracza 40 stopni Celsjusza, skóra staje się sucha i gorąca, mogą wystąpić drgawki i biegunka. W przypadku udaru cieplnego konieczna jest natychmiastowa pomoc medyczna!

Udar słoneczny u dziecka

Dzieci są szczególnie narażone na udar słoneczny ze względu na niedojrzałe mechanizmy termoregulacji. Objawy mogą obejmować wysoką gorączkę, brak pocenia się, suchość skóry, apatię, drgawki i utratę przytomności.

Dalsza część artykułu pod spodem.

Masz takie dolegliwości?

Nie zwlekaj i już teraz skonsultuj się z jednym z naszych lekarzy, żeby uzyskać pomoc. W ramach konsultacji możesz otrzymać
e-receptę (działa również za granicą) oraz zwolnienie lekarskie.

Umów konsultację

Leczenie otyłości

Skuteczne leki, kompleksowa opieka i indywidualne podejście, to wszystko, czego potrzebujesz, by pokonać otyłość. Rozpocznij leczenie z nami - umów się na pierwszą, niezobowiązującą, wizytę z lekarzem.

Kto jest szczególnie narażony na udar cieplny?

Chociaż udar czy też porażenie słoneczne może dotknąć, każdego człowieka to istnieją osoby, które ze względu na swoją fizjologię są bardziej podatne na przegrzanie. Do grupy ryzyka zaliczamy:

  1. Osoby starsze - które posiadają osłabione zdolności termoregulacji.
  2. Małe dzieci- na skutek niedostatecznego wykształcenia mechanizmów termoregulacji.
  3. Osoby chorujące na choroby przewlekłe, takie jak choroby układu sercowo-naczyniowego, otyłość czy chorobami skóry.
  4. Osoby narażone zawodowo, na skutek wykonywania prac w warunkach wysokiej temperatury otoczenia.
  5. Osoby przyjmujące leki, takie jak środki moczopędne, leki antyhistaminowe, neuroleptyki czy beta-blokery.

Jak zapobiec udarowi słonecznemu?

Aby uniknąć udaru słonecznego, należy przestrzegać kilku zasad:

  1. Unikaj długotrwałego przebywania na słońcu, zwłaszcza w godzinach największego nasłonecznienia.
  2. Pij dużo wody, aby utrzymać odpowiednie nawodnienie organizmu.
  3. Noś lekką, przewiewną odzież i kapelusz chroniący głowę.
  4. Używaj kremów z filtrem przeciwsłonecznym.

Pierwsza pomoc przy udarze słonecznym

W przypadku podejrzenia udaru słonecznego należy:

  1. Niezwłocznie wezwij pogotowie ratunkowe.
  2. O ile to możliwe przetransportuj poszkodowanego w chłodne miejsce oraz zdejmij nadmiar odzieży.
  3. Skraplaj chorego wodą, najlepiej o letniej temperaturze, gdyż ułatwia ona parowanie niepowodująca skurczy naczyń krwionośnych.
  4. Kontroluj stan chorego: przytomność, oddech, tętno. W przypadku zatrzymania krążenia przystąp do RKO.

Udar słoneczny stanowi poważne zagrożenie, zwłaszcza podczas upalnych dni. Ważne jest odpowiednie nawodnienie oraz unikanie długotrwałego przebywania na słońcu. Jeśli zauważysz u siebie lub bliskich niepokojące objawy, niezwłocznie skontaktuj się z lekarzem.