Dlaczego kaszlemy? Jak leczyć kaszel?
Kaszel jest odruchem obronnym organizmu, umożliwia usunięcie nadmiaru wydzieliny oraz ciał obcych z dróg oddechowych.
Ile trwa kaszel?
- Ostry: trwa do 3 tygodni, najczęściej spowodowany jest infekcją wirusową, zapaleniem oskrzeli, alergią, reakcją na ciało obce lub płyn w drogach oddechowych (zachłyśnięcie).
Rzadziej może być objawem poważniejszych stanów chorobowych takich jak zapalenie płuc, obrzęk płuc oraz zatorowość płucna.
- Podostry: trwający od 3 do 8 tygodni, jego przyczyną są przebyte infekcje wirusowe.
- Przewlekły: gdy trwa ponad 8 tygodni. Przyczyną przewlekłego kaszlu może być wiele stanów, do najczęstszych zaliczamy:
Przewlekły kaszel najczęściej (około 80%) spowodowany jest przez dwie bądź więcej przyczyn. Przy długotrwałym przewlekłym kaszlu, szczególnie gdy dochodzi do zmiany jego charakteru nasuwa się podejrzenie obecności nowotworu w drogach oddechowych.
Jeśli męczy Cię kaszel nie bagatelizuj tego, skonsultuj się z lekarzem!
Rodzaje kaszlu
- Suchy: spowodowany jest najczęściej lekami z grupy ACEI, infekcje wirusowe, astma, choroby śródmiąższowe płuc oraz niewydolność serca.
- Produktywny (wilgotny, mokry): Dochodzi w nim do odkrztuszania plwociny, wygląd plwociny ułatwia rozpoznanie przyczyny kaszlu:
Jak diagnozuje się kaszel?
Podstawą rozpoznania jest wywiad (od kiedy kaszel trwa, czy pojawia się wydzielina, czy kaszel jest prowokowany przez dane czynniki, o jakich porach dnia i w jakich pozycjach ciała jest najintensywniejszy) oraz badanie przedmiotowe (osłuchiwanie, opukiwanie oraz oglądanie klatki piersiowej).
W niektórych przypadkach wskazane jest pogłębienie diagnostyki:
- W kaszlu ostrym gdy towarzyszy krwioplucie, duszność oraz utrata przytomności, należy wykonać RTG klatki piersiowej oraz w zależności od podejrzewanej przyczyny EKG, echokardiografia, gazometria, TK klatki piersiowej, bronchoskopia.
- W kaszlu przewlekłym przede wszystkim RTG lub TK klatki piersiowej, badania czynnościowe układu oddechowego takie jak spirometria. W razie podejrzenia nowotworu lub ciała obcego bronchoskopia. W kaszlu produktywnym badanie mikrobiologiczne i cytologiczne plwociny. Konieczne może być także badanie endoskopowe przewodu pokarmowego oraz badania w kierunku alergii.
Wskazania do pilnej diagnostyki w kaszlu przewlekłym: krwioplucie, zmiana charakteru kaszlu szczególnie u osób palących tytoń, chrypka, duszność, gorączka, spadek masy ciała w krótkim okresie czasu, wymioty, obrzęki obwodowe oraz nawracające zapalenie płuc.
Jak leczyć kaszel?
- Leczenie objawowe kaszlu produktywnego- Nawilżanie wdychanego powietrza poprzez inhalacje 0,9% NaCl, odsysanie wydzieliny, leki mukolityczne (rozrzedzające wydzielinę): acetylocysteina, karbocysteina czy erdosteina.
Niektóre z tych leków dostępne są bez recepty, a część jest na receptę. Zależy to od producenta leku i formy podania (np.proszek do rozpuszczania, kapsułki, syrop). W celu dobrania odpowiedniego preparatu warto porozmawiać z lekarzem. Możesz to zrobić przez przychodnię Zapytaj Lekarza.
- Leczenie objawowe kaszlu suchego- Leki przeciwkaszlowe działające ośrodkowo: deksometorfan, butamirat oraz działające obwodowo: lewodropropizyna.
- Leczenie paliatywne kaszlu suchego- opiera się na stosowaniu morfiny (nie stosujemy kodeiny gdyż jej efekt terapeutyczny jest mniej przewidywalny, ani fentanylu gdyż nie ma działania przeciwkaszlowego).
W przypadku przeciwwskazań do stosowania opioidów można zastosować gabapentynę oraz pregabalinę.
