Zagrożenie w słońcu - jak rozpoznać i pokonać udar cieplny?

Co to takiego udar cieplny?

Udar cieplny lub inaczej nazywany słonecznym jest to patologiczny stan wynikający z nadmiernego przegrzania ustroju (hipertermii). Spowodowany jest najczęściej bezpośrednim nagrzaniem głowy i karku czego skutkiem jest przekrwienie elementów centralnego układu nerwowego (CUN) tzn. mózgu oraz opon mózgowo-rdzeniowych okrywających mózgowie.

Występuje także inny rodzaj udaru cieplnego, wynika on z przegrzania organizmu na skutek nadmiernej produkcji ciepła wynikającej z wysiłku fizycznego (hipertermia wysiłkowa). Najczęściej dotyka on osoby młode, wykonujące intensywny wysiłek w wysokich temperaturach otoczenia. Hipertermia wysiłkowa może być równie niebezpieczna co udar wynikający z przegrzania słonecznego.

Mechanizm stojący za rozwojem udaru słonecznego

Na skutek działania wysokich temperatur organizm za pomocą mechanizmów termoregulacji nie jest w stanie odprowadzić wystarczającej ilości ciepła, co skutkuje wzrostem temperatury wewnątrz ciała. Gdy osiągnie ona ponad40 °C w całym organizmie dochodzi do nieodwracalnych zmian na poziomie komórek budujących nasz organizm. Rozpoczyna się denaturacja białek oraz uszkodzenie błon komórkowych, czego skutkiem są patologiczne objawy w całym ciele.

Czym są mechanizmy termoregulacji?

Są to mechanizmy ustroju pozwalające na utrzymanie optymalnej temperatury dla funkcjonowania organizmu. Zaliczamy do nich działania odpowiedzialne za oddawanie ciepła do otoczenia (pocenie się, rozkurcz naczyń krwionośnych) oraz mechanizmy pozwalające na wytworzenie i zachowanie ciepła w organizmie (drżenie mięśniowe, wzrost aktywności tarczycy, działanie ciepło twórcze wątroby czy skurcz naczyń krwionośnych).

Kto jest narażony na udar cieplny?

Chociaż udar czy też porażenie słoneczne może dotknąć, każdego człowieka to istnieją osoby, które ze względu na swoją fizjologię są bardziej podatne na przegrzanie. Do grupy ryzyka zaliczamy:

1. Osoby starsze - które posiadają osłabione zdolności termoregulacji.
2. Małe dzieci- na skutek niedostatecznego wykształcenia mechanizmów termoregulacji.
3. Osoby chorujące na choroby przewlekłe, takie jak choroby układu sercowo-naczyniowego, otyłość czy chorobami skóry.
4. Osoby narażone zawodowo, na skutek wykonywania prac w warunkach wysokiej temperatury otoczenia.
5. Osoby przyjmujące leki, takie jak środki moczopędne, leki antyhistaminowe, neuroleptyki czy beta-blokery.

Objawy udaru słonecznego

Do najczęstszych objawów zaliczamy:

• Kurczę cieplne - są to bolesne skurcze mięśni kończyn, brzucha i pleców, występujące często jako pierwszy objaw.
• Osłabienie, zawroty głowy, zimna i blada skóra
• Nudności wymioty
• Splątanie, majaczenie
• Drgawki

Nie poddany szybkiemu leczeniu udar cieplny może powodować: śpiączkę, ostrą niewydolność oddechową, wątroby i nerek, encefalopatię (objawy neurologiczne występujące na skutek uszkodzenia wątroby) a nawet śmierć.

Postępowanie

Co możesz zrobić aby pomóc poszkodowanemu? W przypadku gdy, napotkasz osobę u której podejrzewasz udar cieplny:

1. Niezwłocznie wezwij pogotowie ratunkowe
2. O ile to możliwe przetransportuj poszkodowanego w chłodne miejsce oraz zdejmij nadmiar odzieży
3. Skraplaj chorego wodą, najlepiej o letniej temperaturze, gdyż ułatwia ona parowanie niepowodująca skurczy naczyń krwionośnych.
4. Kontroluj stan chorego: przytomność, oddech, tętno. W przypadku zatrzymania krążenia przystąp do RKO.

‍

‍