Skoro już udało nam się zwrócić waszą uwagę chwytliwym tytułem, postaramy się to wykorzystać, aby przybliżyć wam zagadnienie farmakoterapii w leczeniu choroby otyłościowej.
Sprostowanie
Zanim przejdziemy do właściwego tematu, chcielibyśmy sprostować nasz chwytliwy, lecz niepoprawny medycznie tytuł. Nie istnieje coś takiego jak cudowny zastrzyk na odchudzanie. W farmakologicznym leczeniu choroby otyłościowej stosowane są co prawda leki podawane w iniekcjach podskórnych, lecz nie tylko .Niektóre z preparatów są podawane także drogą doustną. Dlatego, aby promować prawidłową nomenklaturę medyczną, w dalszej części artykułu będziemy posługiwać się określeniem farmakoterapia otyłości.
Wprowadzenie
Farmakologiczne leczenie choroby otyłościowej jest ważnym aspektem, lecz należy pamiętać, że nie jest ono podstawą w terapii tej choroby. Najważniejszym elementem gwarantującym prawidłowe obniżenie masy ciała oraz utrzymanie zadowalających wyników jest odpowiednie żywienie oraz aktywność fizyczna. Farmakoterapia natomiast jest elementem ułatwiającym wyrobienie prawidłowych wzorców zachowań, a także stanowi pomoc w przypadku gdy postepowanie niefarmakologiczne nie przyniosło oczekiwanych rezultatów.
Leczenie farmakologiczne planujemy na podstawie oceny stanu klinicznego pacjenta oraz diagnostyki w kierunku innych chorób towarzyszących otyłości. Lek wybieramy kierując się korzyściami zdrowotnymi, jakie może on przynieść pacjentowi.
Aktualnie dostępne preparaty różnią się pod względem mechanizmu działania.
Jak działają leki na otyłość?
Preparaty stosowane w terapii otyłości mają różne mechanizmy działania lecz ich głównym celem jest wpływanie na ośrodki neuronalne takie jak:
- Ośrodek głodu i sytości zlokalizowany w części mózgu zwanej podwzgórzem.
- Ośrodek mezolimbiczny będący częścią układu limbicznego, odpowiedzialny za kontrolę zachowania i motywację.
- Korę przedczołową zlokalizowaną w przedniej części płata czołowego, odpowiada ona m. in. za przewidywanie konsekwencji oraz hamowanie zachowań impulsywnych, będących efektem działania dwóch powyższych ośrodków.
Dzięki działaniu na powyższe ośrodki neuronalne, farmakoterapia otyłości przyczynia się do hamowania uczucia łaknienia co ułatwia utratę masy ciała.
Kiedy rozpoczynamy farmakologiczne leczenie otyłości?
Leczenie farmakologiczne rozpoczynamy jeżeli po 3-6 miesiącach od wdrożenia zmian w stylu życia u pacjenta nie dochodzi do zmniejszenia masy ciała o 5% lub więcej wartości wyjściowej.
Inne postepowanie stosujemy, gdy u pacjenta występuje otyłość III stopnia (BMI ≥40kg/m2). W tych przypadkach od początku należy dążyć do kompleksowe leczenia łączącego w sobie leczenie niefarmakologiczne oraz farmakologiczne.
Jakie są wskazania do farmakologicznego leczenia otyłości?
Do wskazań należy:
- Dorośli z BMI ≥30 kg/m2
- Dorośli z BMI 27–29,9 kg/m2 oraz przynajmniej jedną chorobą związaną z nieprawidłową masą ciała: zaburzenia gospodarki węglowodanowej, nadciśnienie tętnicze, dyslipidemia, obturacyjny bezdech senny.
Ile trwa leczenie otyłości?
Leczenie choroby otyłościowej nie powinno trwać krócej niż 6 miesięcy, optymalny czas leczenia wynosi 12 miesięcy lub dłużej. Leczenie krótsze niż 6 miesięcy nie przynosi długotrwałych korzyści.
W planowaniu długości farmakoterapii ważne jest indywidualne podejście do pacjenta, wyznaczanie celów oraz tempa utraty masy ciała.
Nie występują ściśle narzucone ramy czasowe ile maksymalnie można stosować leki w terapii otyłości. Leczenie farmakologiczne można stosować tak długo, jak jest ono konieczne, o ile jest ono skuteczne i dobrze tolerowane przez pacjenta.