Wiele osób odczuwa teraz lęk spowodowany wojną i jest to normalne, ale bardzo różne może być jego nasilenie i czasami lęk wymaga pomocy medycznej lub psychologicznej. Poniżej znajdziecie medyczne wskazówki jak radzić sobie z lękiem bez użycia leków oraz jakie mamy dostępne leki (bez recepty i na receptę). Opisałam również w jakich sytuacjach związanych z lękiem nie zwlekać z konsultacją lekarską.
lek. Katarzyna Woźniak
Czym jest lęk?
Lęk to nieprzyjemny stan emocjonalny związany z przewidywaniem niebezpieczeństwa. Objawiający się jako niepokój, uczucie napięcia, skrępowania lub zagrożenia. W odróżnieniu od strachu jest on procesem wewnętrznym, nie związanym z bezpośrednim zagrożeniem lub bólem.
Lęk staje się patologiczny, gdy stale dominuje w zachowaniu, gdy nie pozwala na swobodę i prowadzi do zaburzeń. Reakcje lękowe tracą swoją przystosowawczą funkcję i są nieadekwatne do bodźców, a niepokój wywołują sytuacje niebędące bezpośrednim zagrożeniem.
Przykłady patologicznego lęku:
- czytanie w internecie o wojnie wywołuje silny niepokój i uczucie zagrożenia życia, mimo że wydarzenie dzieję się setki kilometrów od Ciebie
- myślenie o wydarzeniach na Ukrainie dominuje Twój cały dzień i nie pozwala zająć się nawet podstawową, niezbędną do wykonania pracą
- oglądanie wiadomości w TV powoduje uczucie silnego napięcia, przyspieszony oddech lub przyśpieszone bicie serca
- masz problemy z zaśnięciem lub wybudzasz się w nocy ponieważ stale myślisz o zagrożeniu konfliktem zbrojnym
- czujesz, że lęk i niepokój Cię przytłaczają
- masz ostre napady lęku z poczuciem przerażenia
Jakie są niefarmakologiczne sposoby radzenie sobie z lękiem?
Każdy ma swój nabyty w życiu sposób radzenia sobie w trudnych sytuacjach i z trudnymi emocjami. Nie ma jednej poprawnej odpowiedzi. Do najczęściej wymienianych przez pacjentów sposobów należą:
- spędzanie czasu z bliskimi
- rozmowy
- spacer
- joga
- modlitwa
- medytacja
- aktywność fizyczna
- pisanie
- taniec
- ulubiony film lub serial
- wyjście na kawę z koleżanką
- relaksacyjne techniki oddechowe
- wizyta u psychologa
- psychoterapia
Kiedy lęk wymaga konsultacji z lekarzem?
Każdy patologiczny lęk wymaga pomocy! Czasem wystarczają sposoby niefarmakologiczne np. rozmowa z bliskimi lub terapia, a czasem potrzebne są leki o działaniu przeciwlękowym.
W Zapytaj Lekarza zajmujemy się leczeniem patologicznego lęku. Tutaj możesz sprawdzić najbliższe dostępne terminy wizyt lekarskich.
Jakie są leki przeciwlękowe?
1. Validol
Lek dostępny bez recepty, stosowany w przypadku łagodzenia stanów napięcia nerwowego oraz uczucia niepokoju, do przyjmowania na stałe (optymalny efekt działania występuje po 2-4 tygodniach stosowania), ale czasem pacjenci stosują go również doraźnie.
2. Hydroxyzyna (np.Atarax, Hydroxyzinum)
Lek na receptę, dostępny w tabletkach i syropie, bezpieczny i nieuzależniający, ma działanie uspokajające i nasenne, czasem jest stosowany w ciąży i podczas karmienia piersią.
3. Propranolol
Lek na receptę, nie uzależnia, łagodnie wycisza, daje dobre efekty u pacjentów u których lęk przebiega z objawami sercowymi np. występuje kołatanie serca lub innymi objawami ze strony ciała takimi jak drżenie rąk i głosu, uczucie guli w gardle, ucisk w klatce piersiowej, potliwość. Nie usypia, można po nim prowadzić samochód. Może obniżać ciśnienie krwi dlatego należy być ostrożnym podczas stosowania u niskociśnieniowców, może powodować niewielkie spadki glukozy we krwi. Można go przyjmować podczas karmienia piersią, nie zalecany w ciąży.
4. Pregabalina (np.Egzysta, Linefor, Lyrica, Naxalgan, Pragiola, Preato, Pregabalin, Pregamid, Tabagina)
Lek na receptę, może być stosowany doraźnie oraz przewlekle (przy stosowaniu przewlekłym należy go powoli odstawiać), łagodzi uczucie ciągłego niepokoju. Może uzależniać. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią.
5. Pramolan
Lek na receptę, może być przyjmowany doraźnie lub na stałe. Może uzależniać. Działa uspokajająco oraz przeciwlękowo. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią.
6. Buspiron (np.Spamilan)
Lek na receptę o działaniu przeciwdepresyjnym i przeciwlękowym. Nie uzależnia. Do stosowania na stałe. Przeważnie pacjent odczuwa poprawę dopiero po 2-3 tygodniach leczenia więc nie nadaje się do stosowania przy ostrych napadach lękowych.
7. Chlorprothixen
Lek przeciwpsychotyczny do stosowania doraźnego lub przewlekłego w przypadku psychoz ze stanami pobudzenia ruchowego i agresywnością oraz silnym niepokojem i bezsennością w nerwicach. Lek nie uzależnia, ale często wywołuje uczucie senności dlatego nie można prowadzić po nim samochodu. Czasami jest stosowany w ciąży oraz przy karmieniu piersią.
8. Bromazepan (np. Bromox, Lexotan, Sedam)
Uzależnia, do stosowania tylko doraźnie w awaryjnych sytuacjach. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią. Nie można po nim prowadzić. W razie wypadku i wykrycia leku będącego benzodiazepiną we krwi ubezpieczyciel odmawia wypłacenia ubezpieczenia!
9. Alprazolam (np. Afoban, Alpragen, Neurol, Xanax, Zomiren)
Uzależnia, do stosowania tylko doraźnie w awaryjnych sytuacjach. Szybko uspokaja, dobrze pomaga w napadach lęku panicznego. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią. Nie można po nim prowadzić.
10. Lorazepam (np.Lorabex, Lorafen, Temelor)
Uzależnia, do stosowania tylko doraźnie w awaryjnych sytuacjach. Czasem jest stosowany doraźnie w leczeniu zaburzeń snu związanych ze stanami wzmożonego lęku. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią. Nie można po nim prowadzić.
11. Diazepam (np.Relanium, Relsed, Noerelium)
Uzależnia! Lek silnie uspokajający do stosowania tylko doraźnie w awaryjnych sytuacjach. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią. Nie można po nim prowadzić.
12. Klorazepan (np.Cloranxen, Tranxene)
Uzależnia, doraźne leczenie stanów lęku i niepokoju. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią. Nie można po nim prowadzić.
13. Medazepam
Uzależnia, może być stosowany tylko doraźne i krótkotrwałe w leczeniu stanów lękowych różnego pochodzenia, zwłaszcza w przebiegu nerwic oraz stanów wzmożonego napięcia emocjonalnego i pobudzenia. Nie jest zalecany w ciąży i podczas karmienia piersią. Nie można po nim prowadzić.
Istnieje wiele innych leków o działaniu przeciwlękowym. Wymienione wyżej należą do najpopularniejszych.
Jeśli potrzebujesz pomocy lekarskiej z powodu nasilonego lęku w Zapytaj Lekarza skonsultujesz swój stan z lekarzem i w razie potrzeby otrzymasz receptę na leki.
