Pacjenci mówiąc, że boli ich żołądek mają najczęściej na myśli ból nadbrzusza (ból brzucha zlokalizowany nad pępkiem). Ból żołądka jest częstym objawem i chodź w znacznej części przypadków świadczy o niestrawności czy zatruciu pokarmowym to nie należy go lekceważyć gdyż może być związany z wieloma poważnymi chorobami takimi jak choroba wrzodowa czy nowotwór.
Czym jest żołądek i jaką funkcję spełnia?
Żołądek jest to część układu pokarmowego, ma on kształt haka z wybrzuszeniem w lewą stronę lecz po obfitym posiłku wyglądem przypomina nadmuchany balonik. Żołądek u góry łączy się z przełykiem a u dołu z dwunastnicą.
Główną funkcją żołądka jest trawienie pokarmu, jest to możliwe dzięki wydzielaniu przez błonę śluzową żołądka soku żołądkowego, którego głównym składnikiem jest pepsynogen oraz kwas solny. Pepsynogen po interakcji z kwasem solnym tworzy pepsynę czyli enzym odpowiedzialny za trawienie białek. Kwas solny pozwala na utrzymanie w żołądku kwaśnego pH dzięki czemu możliwe jest zwalczanie drobnoustrojów dostających się do organizmu z pokarmem.
Kolejną funkcję żołądek zawdzięcza swojej zdolności do kurczenia się, umożliwia to rozdrabnianie pokarmu co ułatwia trawienie oraz jego przesuwanie do dwunastnicy gdzie ulega on dalszym procesom trawienia.
Przyczyny bólu żołądka:
Wyróżniamy wiele przyczyn bólu żołądka, zaliczamy do nich:
- Niestrawność, jest to jedna z najczęstszych przyczyn. Ból pojawia się po jedzeniu i jest wynikiem niewłaściwej diety, jedzenia dużej ilości tłustych, ostrych pokarmów, słodyczy czy picia alkoholu
- Długotrwały stres, nerwica
- Zatrucie pokarmowe
- Grypa jelitowa (żołądkowa)
- Przyjmowanie niektórych leków
- Choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy
- Ostre zapalenie trzustki
- Zespół jelita drażliwego (IBS)
- Zapalenie błony śluzowej żołądka
- Kamica żółciowa
- Choroby pasożytnicze
- Rak żołądka
- Zawał serca
Jakie objawy mogą towarzyszyć bólowi żołądka i co one oznaczają?
Ból żołądka może występować razem z innymi objawami, ich pojawienie się często wskazuje na przyczynę bolesności, do najczęstszych objawów towarzyszących bólowi żołądka zaliczamy:
- Biegunka: może ona świadczyć o zatruciu pokarmowym lub grypie jelitowej
- Nudności i wymioty: często są związane z zatruciem pokarmowym, nietolerancją pokarmową lub niestrawnością
- Ból jelit: wskazuje na zapalenie żołądka i jelit, niedrożność jelit oraz zapalenie otrzewnej
- Silny ból żołądka promieniujący do pleców: może świadczyć o kamicy żółciowej, ostrym odmiedniczkowym zapaleniu nerek oraz o zapaleniu żołądka
- Zgaga, odbijanie, pieczenie czy przewlekły kaszel występują w chorobie refluksowej przełyku
- Osłabienie, ciągłe zmęczenie, brak apetytu oraz spadek masy ciała często towarzyszą nowotworowi żołądka
- Gorączka
- Silny ból żołądka opasający i promieniujący do kręgosłupa z towarzyszącymi tłuszczowymi stolcami może oznaczać zapalenie trzustki
- Naprzemiennie występujące zaparcia i biegunki, gazy, uczucie bulgotania w brzuchu objawy te często towarzyszą zespołowi jelita drażliwego
- Nagły ból w środkowym nadbrzuszu lub w okolicy prawego łuku żebrowego z towarzyszącymi wymiotami i nudnościami mogą być objawami zawału serca
- Ciemny stolec z krwią, ból nadbrzusza o charakterze gniotącym może być związany z chorobą wrzodową żołądka i dwunastnicy
Kiedy udać się do lekarza z bólem żołądka?
Najczęściej ból brzucha wiąże się z niegroźną dolegliwością lecz nie należy go lekceważyć gdyż może on być objawem poważnej choroby, która wymaga szybkiego wdrożenia terapii.
Powinniśmy zgłosić się do lekarza gdy bólowi brzucha towarzyszą:
- Powtarzające się wymioty
- Wymioty fusowate (czyli wymioty wyglądające jak krwawe fusy)
- Biegunka, zaparcia
- Utrata masy ciała
- Skurcze
- Gorączka
- Krew w stolcu lub stolec smołowaty (czarny)
- Wzdęty brzuch, wrażliwy na dotyk
- Ból żołądka nasilający się w nocy
- Wyczuwalny guz w nadbrzuszu
WAŻNE!
Każdy, nawracający lub nagle pojawiający się silny ból pomimo braku innych objawów należy pilnie skonsultować z lekarzem!
Jakie badania diagnostyczne wykonuje się przy bólu żołądka?
Podczas wizyty u lekarza może on zlecić szereg badań pozwalających na znalezienie przyczyny bolesności, należą do nich:
- Badania laboratoryjne: morfologia krwi, badanie serologiczne krwi, badanie kału i moczu, badanie na krew utajoną w stolcu
- Badania obrazowe: RTG jamy brzusznej, USG, tomografia komputerowa (TK), rezonans magnetyczny (MR)
- Badania endoskopowe: pozwalają na dokładne oględziny przewodu pokarmowego, pobranie wycinków do badania histopatologicznego oraz zabiegi takie jak usuwanie polipów. Do badań endoskopowych zaliczamy:
- Gastroskopię: Polega na wprowadzeniu przez usta endoskopu czyli elastycznej rurki z kamerą co pozwala na dokładne obejrzenie błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy.
- Kolonoskopia: Jest to wprowadzenie endoskopu przez odbytnicę do jelita grubego, umożliwia uwidocznienie błony śluzowej jelita grubego. Kolonoskopia wykonywana jest w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym.
