Alergią nazywamy zespół objawów występujących na skutek nadmiernej oraz nieprawidłowej odpowiedź układu immunologicznego (odpornościowego) na występujące w środowisku substancje tzw. Alergeny, które po kontakcie z osobami zdrowymi nie wywołują objawów.
Co to takiego alergen?
Alergenem nazywamy substancje wywołujące oznaki uczulenia, najczęściej są to białka będące składnikiem komórek roślinnych i zwierzęcych, lub fragmenty substancji takich jak np leki czy lateks.
Alergeny najczęściej wywołujące uczulenie w Polsce:
- Pyłki roślinne: np. traw, drzew czy zarodniki grzybów
- Pokarmowe: np. jaja, mleko krowie, orzechy, ryby, cytrusy
- Zwierzęce: np. sierść kota oraz psa, roztocza kurzu domowego
- Leki: np. Penicyliny, leki przeciwbólowe
- Lateks
Jak często występuje alergia?
W Polsce choroby alergiczne dotykają około 40% populacji. Znacznie częściej chorują mieszkańcy miast. Najczęstszą chorobą alergiczną jest alergiczny nieżyt nosa występujący u 20-25% osób.
Najczęstsze choroby alergiczne w Polsce:
- Alergiczny nieżyt nosa
- Astma alergiczna
- Pokrzywka
- Wyprysk atopowy
- Alergiczne zapalenie spojówek
- Atopowe zapalenie skóry
- Alergie pokarmowe
W jaki sposób dochodzi do alergii?
Mechanizm powstawania alergii możemy podzielić na dwa etapy.
- Pierwszym jest faza uczulenia: dochodzi do niej podczas pierwszego zetknięcia organizmu z substancją uczulającą. Następuje rozpoznanie substancji przez makrofagi i identyfikacja jej jako obcy antygen. Następnie dochodzi do pobudzenia limfocytów B, które przekształcają się w plazmocyty i zaczynają produkować przeciwciała IgE. Pobudzane są także limfocyty T, które przekształcają się w komórki pamięci w których „zapisana” jest informacja, na temat danej substancji.
- Etap drugi to faza alergizacji: następuje podczas ponownego napotkania alergenu, dochodzi w niej do aktywacji przeciwciał IgE, atakują one alergen. Podczas tej fazy uwalniane są mediatory zapalenia takie jak np. histamina co powoduje powstanie reakcji zapalnej a więc objawów alergii.
Jakie są najczęstsze objawy alergii?
Do najczęstszych objawów alergii zaliczamy:
- Katar, świąd nosa oraz zatkany nos
- Łzawienie oczu, zaczerwienienie oczu i swędzenie
- Duszność, kaszel
- Wysypka, świąd skóry, suchość skóry
- Kichanie
- Nudności, wymioty, biegunka i ból brzucha
- Spadek ciśnienia tętniczego
Kiedy udać się do lekarza?
Powinniśmy rozważyć wizytę u lekarza w przypadku gdy męczą nas uciążliwe objawy takie jak katar, kichanie, zatkany nos, zaczerwienione i łzawiące oczy czy świąd skóry. Na alergię może wskazywać także biegunka i wymioty po spożyciu określonych produktów spożywczych.
Jak wygląda wizyta u lekarza?
Na wizycie lekarz zbierze wywiad odnośnie objawów, należy być gotowym na pytania o okoliczności wystąpienia objawów, czas ich trwania, sytuacje nasilające oraz łagodzące objawy. Następnie lekarz obejrzy ewentualne zmiany na skórze oraz zbada pacjenta.
Po badaniu lekarz zleci testy na obecność nadwrażliwości na różne substancje, najczęściej są to testy skórne lub z krwi.
Leczenie alergii
Właściwe leczenie alergii pozwala na złagodzenie objawów i normalne życie, natomiast zaniedbanie choroby może prowadzić do pogłębienia alergii (np. do rozwoju astmy u chorych na alergiczny nieżyt nosa) oraz do powikłań (takich jak nawracające napady astmy).
Do najczęstszych leków stosowanych w terapii alergii zaliczamy:
- Glikokortykosteroidy: stosowane są doustnie, dożylnie, na skórę, do worka spojówkowego, donosowo oraz wziewnie. Należą do nich np. Prednizon, Prednizolon, Budezonid czy Beklometazon.
- Leki przeciwhistaminowe: mogą być stosowane doustnie, dożylnie, domięśniowo a także na skórę czy do worka spojówkowego. Do najczęściej stosowanych zaliczamy: Antazolinę, Klemastynę, Azelastynę, Ketotifen czy Emedastynę.
- Leki antyleukotreinowe: stosowane są wyłącznie doustnie. Należy do nich Montelukast.
- Kromony: możemy stosować je donosowo, wziewnie czy do worka spojówkowego. Zaliczamy do nich: Kromoglikan disodowy czy nedokromil sodu.
- Leki obkurczający naczynia: efedryna, fenylefryna czy pseudoefedryna.
- Beta-mimetyki: np. Salbutamol.
- Bromek ipratropium
- Immunoterapia: stosowana w przypadku gdy inne metody leczenia nie dały dostatecznego efektu lub są źle tolerowane przez pacjenta. Jednym z leków jest Omalizumab– jest to przeciwciało przeciwko IgE, hamuje ono działanie IgE.
Uwaga!
Należy podkreślić, że leki przeciwalergiczne są często dostępne bez recepty lecz chory nie powinien stosować ich bez konsultacji z lekarzem gdyż wiele z nich może mieć groźne działania niepożądane!
Metody medycyny alternatywnej takie jak homeopatia czy biorezonans, są to metody o niepotwierdzonej skuteczności oraz kosztowne. Metody te nie są zalecane przez ekspertów Polskiego Towarzystwa Alergologicznego w leczeniu alergii!
