Co to jest szczepionka?
Szczepionka jest to preparat biologiczny, który ma za zadanie pobudzić układ odpornościowy do rozpoznawania i zwalczania drobnoustrojów chorobotwórczych (takich jak bakterie czy wirusy), co pozwala na uzyskanie odporności na daną chorobę lub złagodzenie jej przejścia.
W jakim celu stosuje się szczepienia?
Najważniejszym celem szczepień ochronnych jest stworzenie jak największej ochrony przed zachorowaniem na choroby zakaźne niosące ryzyko ciężkiego przebiegu, powikłań zagrażających życiu a nawet zgonu, poza tym szczepienia umożliwiają hamowanie rozprzestrzeniania się tych chorób w społeczeństwie w celu zapobiegnięcia epidemii.
Aby wyeliminować rozwój choroby w danej populacji należy poddać szczepieniu około 90% osób w populacji.
Dlaczego większość szczepień podaje się w pierwszym roku życia?
Odpowiedź na to pytanie składa się z dwóch zasadniczych czynników. Po pierwsze małe dzieci są znacznie bardziej podatne na choroby zakaźne oraz ciężki ich przebieg. Wynika to z faktu iż układ odpornościowy dzieci jest znacznie mniej rozwinięty niż u dorosłych, przez co słabiej rozpoznaje i niszczy chorobotwórcze drobnoustroje.
Kolejny aspektem jest fakt, że układ immunologiczny dzieci wykazuje bardzo dużą zdolność do „uczenia się” odpowiedzi na obce antygeny dzięki czemu skuteczność szczepień jest znacznie wyższa i utrzymuje się dłużej.
Szczepienia obowiązkowe:
Szczepienia obowiązkowe w Polsce realizuje się zgodnie z kalendarzem szczepień. Szczepieniom obowiązkowym podlegają dzieci w wieku od 0 do 19 miesiąca życia a także osoby szczególnie narażone na zakażenie takie jak pracownicy ochrony zdrowia oraz służb weterynaryjnych a także studenci uczelni medycznych.
W przypadku niewywiązania się z obowiązku zaszczepienia dziecka może skutkować konsekwencjami prawnymi wobec rodziców.
Czy szczepienia obowiązkowe są odpłatne?
Szczepienia obowiązkowe są bezpłatne pod warunkiem, że postanowisz zaszczepić siebie lub swoje dziecko szczepionką zakupioną przez Ministerstwo Zdrowia. Natomiast w przypadku gdy zdecydujesz się na wybór innej szczepionki, wtedy musisz za nią zapłacić.
Jakie szczepionki zaliczają się do szczepień obowiązkowych?
Do szczepień obowiązkowych zaliczamy szczepionkę na:
- Gruźlicę
- Błonicę
- Krztusiec
- Polimyelitis
- Odrę
- Świnkę
- Różyczkę
- Tężec
- Wirusowemu zapaleniu wątroby typu B (WZWB)
- Pneumokoki
- Haemophilus influenzae typu B (HIP)
- Rotawirusy- w przypadku szczepionki na rotawirusy jest ona obowiązkowa dla dzieci urodzonych po 31 grudnia 2021 roku. W przypadku gdy dziecko urodzone zostało przed tą datą szczepionka ta pozostaje jako zalecana i w tym przypadku jest ona odpłatna.
Dodatkowo osoby należące do grup ryzyka szczepione są także przeciwko:
- Ospie wietrznej
- Wściekliźnie
Kiedy wykonujemy szczepienia obowiązkowe?
Harmonogram szczepień obowiązkowych czyli tzw. Kalendarz szczepień określa w jakim czasie należy wykonać dane szczepienie. Co roku kalendarz szczepień może ulegać zmianom ustalanym przez Ministerstwo Zdrowia.
Aktualny kalendarz szczepień na rok 2022 przedstawia się następująco:
Kalendarz szczepień na rok 2022
Wszystkie szczepienia należy konsultować z lekarzem rodzinnym, gdyż w niektórych przypadkach szczepienia mogą być przeciwwskazane lub ilość oraz termin dawek może ulegać zmianie.
W Zapytaj Lekarza zajmujemy się konsultacjami dotyczącymi szczepień.
Czym są szczepienia zalecane?
Są to szczepienia dobrowolne. Natomiast są one zalecane w celu prewencji przed zachorowaniem na częste choroby zakaźne.
Szczepionki te są płatne i można je zakupić w aptece na receptę.
Jakie szczepionki należą do szczepień zalecanych?
Szczepienia zalecane dla dzieci to:
- Przeciwko rotawirusom (dzieci urodzone przed 31 grudnia 2021 roku).
- Przeciwko Neisseria Meningitidis: zalecana po 2 miesiącu życia.
- Przeciwko WZW typu A: zalecana dla dzieci w wieku przedszkolnym i szkolnym które nie chorowały na WZW A.
- Przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV): zalecana u dziewcząt i chłopców w wieku 11-12 lat.
- Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu: zalecana dla dzieci od 1 roku życia.
Szczepienia zalecane dla dorosłych:
- Przeciwko grypie: zalecana dla osób dorosłych a szczególnie dla starszych, z obniżoną odpornością oraz dla kobiet w ciąży lub planujących ciążę.
Więcej na temat szczepionki na grypę znajdziecie w artykule poświęconym temu preparatowi.
- Przeciwko pneumokokom: zalecana dla osób nie zaszczepionych w ramach szczepień obowiązkowych a szczególnie dla osób powyżej 65 roku życia oraz przewlekle chorych na cukrzycę, chrobry wątroby, płuc oraz choroby sercowo-naczyniowe.
- Przeciwko odrze, śwince i różyczce: zalecane dla osób nie zaszczepionych w ramach szczepień obowiązkowych, szczególnie dla młodych mężczyzn w celu zapobiegania różyczce wrodzonej oraz młodym kobietom pracującym w środowisku dziecięcym.
- Przeciwko ospie wietrznej: zalecana dla osób które nie chorowały na ospę wietrzną oraz kobietom planującym zajście w ciążę.
- Przeciwko tężcowi, błonice i krztuścowi: zalecana osobom powyżej 19 roku życia w dawkach przypominających co 10 lat.
- Przeciwko WZW typu A: zalecana szczególnie dla osób pracujących przy produkcji i dystrybucji żywności oraz przy usuwaniu odpadów komunalnych.
- Przeciwko WZW typu B: zalecana dla osób nie zaszczepionych w ramach szczepień obowiązkowych a szczególnie dla osób w wieku starszym oraz przewlekle chorym.
Przeciwko kleszczowemu zapaleniu mózgu: zalecana szczególnie rolnikom, turystom oraz osobom zatrudnionym przy eksploatacji lasu
